Poniedziałek, 20 listopad 2023

„Prawo co dnia” w poniedziałkowej „Rzeczpospolitej” odnotowuje: „Zarzuty niekonstytucyjności obrotu gruntami czekają na rozstrzygnięcie”. Wątpliwości zgłasza m.in. rzecznik praw obywatelskich. Są nierozwiązane od siedmiu lat, a niedawną nowelą przepisy zaostrzono. Chociaż od 2016 r. Trybunał Konstytucyjny nie rozstrzygnął, czy zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego są zgodne z Konstytucją RP, to podjęto bardzo radykalne kroki w tej kwestii. W ustawie nowelizowanej w 2016 r., 5 października 2023 r. po raz kolejny zmieniono zasady gospodarowania nieruchomościami rolnymi. Do art. 2a ust. 4 pkt 1 dodano kolejną literę, której przepis zobowiązuje zbywcę do wykazania, że cena sprzedaży nieruchomości rolnej nie jest niższa niż 95 proc. ceny zawartej w ogłoszeniu o zamiarze sprzedaży nieruchomości rolnej. Gdy żaden rolnik nie złoży odpowiedzi na ogłoszenie o sprzedaży nieruchomości rolnej zamieszczone na portalu erolnik.gov lub w oddziale KOWR, można uznać, że nie było możliwości sprzedaży rolnikowi indywidualnemu, co otwiera ścieżkę sprzedaży osobie niebędącej rolnikiem. W ocenie Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości nowelizacja ma wyeliminować potencjalne obchodzenie przepisów, np. poprzez sztuczne zawyżanie ceny. Dodanie przesłanki wykazania, że transakcja zakończyła się ceną nie niższą niż zbliżona do tej w ofercie, powoduje, że ustawodawca ma wpływ na cenę sprzedawanej nieruchomości. Może to być sprzeczne z  art. 64 § 3 Konstytucji RP, mówiącym o tym, że własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy, i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. Więcej szczegółów- na 15 stronie głównego wydania.

(Źródło: „Rzeczpospolita”– 20.11.2023.).

„Prawo co dnia” informuje też: „Ulga w PCC tylko na pierwsze mieszkanie”. Nabywca mieszkania nie skorzysta ze zwolnienia z podatku, jeśli ma już własne lokum, także za granicą. Jeśli masz mieszkanie w Ukrainie, nie skorzystasz z ulgi przy zakupie lokalu w Polsce. Taka jest konkluzja interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Wystąpił o nią mężczyzna, który od siedmiu lat przebywa w Polsce (wcześniej mieszkał w Ukrainie). Ma już polskie obywatelstwo i zamierza  kupić w naszym państwie mieszkanie. Zgodnie z ustawą o PCC umowa sprzedaży mieszkania na rynku wtórnym jest obciążona 2- proc. podatkiem. Musi go zapłacić kupujący. Mężczyzna chce jednak skorzystać z obowiązującego od 31 sierpnia zwolnienia z podatku. Określa je art. 9 pkt 17 ustawy o PCC. Wynika z niego, że kupujący jest zwolniony z podatku, jeśli nabywa swoje pierwsze lokum. Przepis wymienia prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczącego mieszkania lub domu jednorodzinnego. Nabywca nie płaci PCC, jeśli w dniu transakcji oraz wcześniej nie przysługiwało mu żadne z tych praw (ani udział). Od tej zasady jest wyjątek: kupujący może mieć połowę (lub mniej) nieruchomości otrzymanej w spadku. Mężczyzna posiada mieszkanie w Ukrainie. Twierdzi, że ma prawo do zwolnienia z PCC, ponieważ w art. 9 pkt 17 nic nie wspomniano o nieruchomościach za granicą. A w Polsce nie miał i nie ma żadnego mieszkania. Fiskus nie zgodził się na ulgę. Podkreślił, że ze zwolnienia mogą skorzystać tylko ci, którzy kupują pierwsze mieszkanie/dom. Jeśli mają inną nieruchomość mieszkalną, ulga nie przysługuje. Nie ma przy tym znaczenia, gdzie lokal się znajduje, w Polsce, czy w Ukrainie. Więcej- na 17 stronie głównego wydania.

(Źródło: „Rzeczpospolita”- 20.11.2023.).

Kolejny dodatek „Rz”– „Podatki i księgowość” odnotowuje: „Garaże muszą być opodatkowane jedną stawką podatku”. W przyszłym roku właściciele miejsc parkingowych w garażach podziemnych nadal będą płacić wyższy podatek od nieruchomości. Stawka zostanie obniżona dopiero od 2025 roku. 18 października 2023 r. Trybunał Konstytucyjny wydał ważny wyrok dla wszystkich osób, które posiadają miejsce postojowe w garażach podziemnych budynków mieszkalnych. Przedmiotem sporu w sprawie była stawka podatku od nieruchomości zastosowana do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym, stanowiącego wyodrębniony lokal mieszkalny. Istota sporu sprowadzała się do ustalenia, czy wobec miejsca postojowego znajdującego się w garażu wielostanowiskowym budynku mieszkalnego należało zastosować stawkę podatku od nieruchomości dla budynków lub ich części pozostałych (art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. e ustawy o podatkach i opłatach lokalnych), czy też właściwa powinna być stawka określona w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy, a więc przewidziana  dla budynków lub ich części mieszkalnych. TK stwierdził, że stosowanie różnych stawek podatku od nieruchomości w stosunku do miejsc postojowych w garażach w budynkach mieszkalnych (blokach) jest niezgodne z konstytucją. Rozwiał tym samym wątpliwości co do sposobu naliczania podatku od nieruchomości, którego stawka zależnie od przynależności miejsca parkingowego do lokalu mieszkalnego mogła wynieść 1 zł lub 9,71 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej (maksymalne stawki podatku od nieruchomości w 2023 r.). Teraz po wyroku TK to wszystko ma się zmienić, ale dopiero od 2025 r. Oznacza to, że właściciele miejsc postojowych w garażach podziemnych jeszcze przez cały 2024 r. zapłacą wyższy podatek od nieruchomości, a gmina/miasto wydające decyzję o wysokości podatku od nieruchomości zastosuje stawkę jak dla budynków i ich części pozostałych, która na 2024 r. została podwyższona i wynosi maksymalnie 1,15 zł za mkw., jeżeli miejsce postojowe będzie wpisane w tej samej księdze wieczystej co lokal mieszkalny, lub 11,17 zł za mkw., jeżeli miejsce postojowe stanowi odrębną od lokalu mieszkalnego własność. Więcej szczegółów- na pierwszej i drugiej stronie dodatku.

(Źródło: „Rzeczpospolita”– 20.11.2023.).

Dodatek „Podatki i księgowość” zamieszcza również tekst: „Czy czynsz dzierżawny jest elementem wartości początkowej”. Jeżeli inwestycja realizowana jest na cudzym gruncie to są wątpliwości, czy opłaty za korzystanie z niego należy uwzględnić w jej wartości początkowej. Stanowisko organów podatkowych w tej sprawie nie jest jednolite. Jak stanowi art. 15 ust. 6 ustawy o CIT, kosztem uzyskania przychodów są odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z przepisami art. 16a- 16m, z uwzględnieniem art. 16. Amortyzacji podlegają zarówno budynki i budowle, jak również inwestycje w obcych środkach trwałych. Ustawa o CIT nie definiuje wprost co należy rozumieć przez inwestycje w obcych środkach trwałych. Jak czytamy w interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 czerwca 2020 r., „(…) choć ustawa o CIT nie zawiera legalnej definicji <<inwestycji w obcych środkach trwałych>>, to przyjmuje się, że stanowią je np. wszelkie nakłady poniesione w wykorzystywanym na potrzeby działalności gospodarczej budynku (lokalu), którego podatnik nie jest właścicielem, lecz np. najemcą lub dzierżawcą. Zatem inwestycjami w obcych środkach trwałych są wydatki poniesione przez podatnika na przystosowanie tych środków do potrzeb  wynikających z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej”. Więcej szczegółów- na drugiej stronie dodatku.

(Źródło: „Rzeczpospolita”– 20.11.2023.).

„Dziennik Gazeta Prawna” odnotowuje z kolei: „Przy profesjonalnym najmie stawka też może być niższa”. Mieszkania wykorzystywane zgodnie ze swoim przeznaczeniem są opodatkowane podatkiem od nieruchomości według stawki właściwej dla lokali mieszkalnych, nawet jeśli stanowią własność przedsiębiorcy z branży Private Rented Sector (PRS) – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Chodziło o przedsiębiorcę prowadzącego działalność w zakresie długoterminowego najmu lokali na rzecz osób fizycznych. Najemcy wykorzystywali lokale dla zaspokajania swoich potrzeb mieszkaniowych. W interpretacji indywidualnej z 28 marca 2023 r. prezydent m.st. Warszawy uznał, że są one zajęte na działalność gospodarczą, ponieważ stanowią własność przedsiębiorcy i osiąga on przychody z ich wynajmu. WSA w Warszawie nie podzielił tej argumentacji. Zwrócił uwagę m.in. na to, że zajęcie na działalność gospodarczą jest okolicznością faktyczną, a nie prawną, i w związku z tym należy uwzględniać rzeczywiste wykorzystanie lokalu. Skoro zatem lokale mieszkalne służą zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych najemców, to niezależnie od tego, czyją są własnością, podlegają opodatkowaniu według stawki właściwej dla lokali mieszkalnych. Sąd nie poprzestał na przytoczeniu dominującej dotychczas linii orzeczniczej. Kompleksowo rozpatrzył wszystkie argumenty za i przeciw. Dostrzegł nie tylko językowe znaczenie terminów „zajęcie” i „związanie” z działalnością gospodarczą, lecz także kontekst gospodarczy.  Rozstrzygnięcie to ma kluczowe znaczenie dla branży PRS, ponieważ różnica w stawkach podatku dla budynków mieszkalnych i budynków związanych z działalnością gospodarczą może obecnie sięgać ok. 28 zł za 1 mkw., a w przyszłym roku będzie to ok. 32 zł za 1 mkw. Nie jest również tajemnicą, że zastosowanie niższych stawek może wpłynąć korzystnie na konkurencję na rynku, na czym mogą zyskać najemcy. W wieloletniej dyskusji nad stawką podatku właściwą dla lokali należących do branży PRS pomijano oczywisty fakt, że mieszkania są po to, aby w nich mieszkać – niezależnie od tego, kto jest ich właścicielem. Różnicowanie stawek podatkowych wyłącznie z uwagi na to, że należą do przedsiębiorcy, jest nie tylko sprzeczne z literalną treścią przepisów, lecz także z celem ich wprowadzenia. Stawka mieszkaniowa jest bowiem jednym z wielu instrumentów prawnych które w szerszym kontekście ekonomicznym mają oddziaływać na zwiększenie dostępności mieszkań poprzez obniżenie kosztów ich wynajmu. To z kolei znajduje umocowanie w konstytucyjnej zasadzie prowadzenia polityki w sposób sprzyjający zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli. Jest to tym istotniejsze, że stanowi pierwszy wyraz dopuszczenia do stosowania stawki mieszkaniowej bezpośrednio w odniesieniu do przedsiębiorcy z branży PRS. Pojawiające się do tej pory w orzecznictwie tezy korzystne dla podatników nigdy jeszcze wcześniej nie zostały wprost zastosowane do najmu instytucjonalnego. Więcej- na trzeciej stronie głównej wkładki prawnej.

(Źródło: „Dziennik Gazeta Prawna”– 20.11.2023.).

„DGP” zauważa w innym miejscu: „Fiskus ma trzy, pięć, a czasem nawet osiem lat na doręczenie decyzji ustalającej”. Obowiązek podatkowy w podatku od spadków i darowizn nie przedawnia się. Przedawnieniu ulega wyłącznie prawo organu do doręczenia decyzji ze skutkiem powstania zobowiązania podatkowego – orzekł WSA we Wrocławiu. Zasadniczo w podatku od spadków i darowizn urząd skarbowy ma trzy lata na wydanie decyzji ustalającej podatek. Jeżeli w tym czasie nie doręczy jej podatnikowi, to zobowiązanie się przedawnia, zgodnie z art. 68 par. 1 ordynacji podatkowej. Reguła ta dotyczy podatków, których wysokość ustala organ. To odstępstwo od zasady polegającej na samoobliczeniu daniny przez samego podatnika (zasada ta dotyczy większości podatków, w tym PIT, CIT, VAT, akcyzy). W podatku od spadków i darowizn jest jeszcze jedna nietypowość – odnowienie (odżycie) obowiązku podatkowego, nawet po latach. Wynika tak z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Organy podatkowe sięgają po ten przepis zwłaszcza w sytuacji, gdy zorientują się, że podatnik dysponuje majątkiem, którego nabycia wcześniej nie zgłosił do opodatkowania. Jeżeli nie zapłacił on wtedy podatku od spadków i darowizn, a powinien był, to fiskus ma prawo zażądać daniny, argumentując, że obowiązek podatkowy powstał ponownie (odnowił się). Więcej szczegółów- na piątej stronie głównej wkładki prawnej.

(Źródło: „Dziennik Gazeta Prawna”– 20.11.2023.).

Kolejny dodatek „DGP”– „Podatki i Księgowość” zauważa obszernie: „Krajowy System e-Faktur skomplikuje przelewy”. Niektóre z nich trzeba będzie odpowiednio oznaczać. I w błędzie są ci, którzy sądzą, że to perspektywa dopiero 2025 r. dokonujący zapłaty w modelu podzielonej płatności będą mieli ten dodatkowy obowiązek już wcześniej. Rzeczywiście ogólny obowiązek podawania w poleceniach przelewów nadanego przez KSeF numeru indywidualnego faktury, a przy płatności dotyczącej więcej niż jednej faktury identyfikatora zbiorczego, wejdzie w życie dopiero od 2025 r., lecz termin ten nie dotyczy płatności w split payment. Jeżeli w drugim półroczu 2024 r. podatnik otrzyma fakturę ustrukturyzowaną i postanowi uregulować wynikające z niej (czy raczej udokumentowane nią) zobowiązanie w modelu podzielonej płatności, to przygotowując to polecenie przelewu, w jego treści wskaże już wówczas podane wyżej dane. Bez znaczenia jest to, czy zapłata taka będzie realizowana w ramach obowiązkowego split payment, czy podatnik zapłaci z wykorzystaniem rachunku VAT dobrowolnie, z własnej woli. Opisywany obowiązek, który pojawi się już w drugim półroczu 2024 r., to de facto zapowiedź tego, co nastąpi od 2025 r. A od 1 stycznia 2025 r. do płatności dokonywanych na podstawie faktur wystawionych w KSeF (bez względu na to, czy zapłata jest dokonywana w formule split payment, czy w „zwykłym” trybie) zastosowanie znajdzie art. 108g ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, a wraz z nim zasada powszechnego obowiązku zamieszczania w poleceniach przelewów informacji o numerze lub zbiorczym identyfikatorze nadanym przez KSeF. Trzeba jednak uspokoić, że prawodawca określił warunki brzegowe, jakie będą musiały być spełnione, aby konieczne było oznaczanie płatności numerem KSeF (odpowiednio identyfikatorem zbiorczym). Podstawowy wymóg będzie taki, że zapłata ma być dokonana na podstawie faktury lub faktur ustrukturyzowanych. Ale to akurat jest oczywiste, gdyż przy innych fakturach oznaczanie takie byłoby niemożliwe, bo przecież nie mają one numeru KSeF, a identyfikator zbiorczy nie będzie im nadawany. Jeśli jednak weźmie się pod uwagę spodziewaną (a raczej prawnie wymaganą od 2025 r.) powszechność stosowania faktur ustrukturyzowanych, jest to mizerne pocieszenie. A to nie koniec. Samo otrzymanie faktury ustrukturyzowanej nie będzie wystarczające do tego, by powstał omawiany tutaj obowiązek. Ważny będzie również status płacącego, a także sposób płatności- odnotowano na pierwszej stronie dodatku.

(Źródło: „Dziennik Gazeta Prawna”– 20.11.2023.).