Nowy program preferencyjnego finansowania
Nowy program preferencyjnego finansowania społecznego budownictwa czynszowego ? to już działa!
Ustawa z dnia 10 września 2015 r. ozmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw została opublikowana w Dzienniku Ustaw (2015, poz. 1582). Zostało również wydane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 października 2015 r. w sprawie warunków i trybu finansowania zwrotnego w ramach realizacji przez Bank Gospodarstwa Krajowego rządowego programu popierania budownictwa mieszkaniowego oraz minimalnych wymagań dotyczących lokali powstałych przy udziale tego finansowania (Dz.U. z 2015 r. poz. 1720). Stosownie do terminów określonych w tym rozporządzeniu Bank Gospodarstwa Krajowego rozpoczął nabór wniosków o finansowanie. W pierwszej edycji programu, ze względu na późne wdrożenie programu wnioski mogą być składane w terminie od 2 listopada 2015 r. do 29 lutego 2016 r.
Jest więc sporo czasu, by dokończyć przygotowania do inwestycji ? jeśli już jesteśmy zaawansowani w tych działaniach ? i ubiegać się o finansowanie w BGK. Jak się wydaje, BGK w nowym programie, co najmniej w pierwszym roku funkcjonowania, nie zostanie zasypany górą wniosków i być może uda się uniknąć procedury konkursowej na podstawie dodatkowych kryteriów kwalifikacji. Do wydania przez BGK jest 450 mln zł na finansowanie zwrotne społecznego budownictwa czynszowego w formie preferencyjnie oprocentowanych kredytów lub emisji obligacji (równie preferencyjnie oprocentowanych, w pakiecie z emisją BGK gwarantuje ich nabycie).
Jakie zmiany przyniosła nowa ustawa? Są dwie ważne, podstawowe informacje:
? po pierwsze, nie zmieniają zasadniczo się zasady funkcjonowania programu społecznego budownictwa czynszowego w odniesieniu do przedsięwzięć powstałych (i jeszcze realizowanych w kilku przypadkach) w ramach ?starego programu?.
? po drugie, zmiany w nowym programie są wyraźnie, ale nie prowadzą do znaczącej zmiany programu, można mówić raczej o dostosowaniu do warunków makroekonomicznych (sposób oprocentowania kredytów) i społecznych (polityka rodzinna, silniejsze powiązanie przedsięwzięć z polityką gmin).
Rządowy program społecznego budownictwa czynszowego dotyczy budowy (adaptacji, przebudowy) budynków z mieszkaniami na wynajem o limitowanych czynszach i ma na celu umożliwienie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych osób i rodzin o umiarkowanych dochodach. Nowe rozwiązania w programie preferencyjnego finansowania społecznego budownictwa czynszowego są następujące:
? forma finansowania ? możliwe jest finansowanie budowy mieszkań na wynajem kredytem preferencyjnym oraz drogą emisji obligacji (zasady spłaty kredytu/wykupu obligacji są takie same)
? inwestorzy ? przedsięwzięcia społecznego budownictwa czynszowego mogą realizować: towarzystwa budownictwa społecznego (TBS), spółdzielnie mieszkaniowe (budując wyłącznie mieszkania na wynajem) oraz spółki komunalne, inne niż TBS (spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, w których gmina lub gminy dysponują odpowiednio 50% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu)
? oprocentowanie ? kredyty i obligacje są oprocentowane na zasadzie zmiennej stopy procentowej, która jest równa stopie WIBOR 3M (a ściślej ? stawce będącej średnią arytmetyczną notowań WIBOR w kwartale kalendarzowym, bez wolnych dni, mającej zastosowanie od pierwszego dnia kalendarzowego następnego kwartału)
? brak marży bankowej ? udzielający finansowania Bank Gospodarstwa Krajowego będzie otrzymywał do oprocentowania 1,3 punktu procentowego dopłaty z budżetu państwa jako kompensację kosztów obsługi programu rządowego
? kredyt długoterminowy ? okres spłaty zobowiązań, tj. spłaty kredytu lub wykupu obligacji, wynosi maksymalnie 30 lat, włączając w to ewentualną karencję w spłacie kredytu
? udział finansowania zwrotnego w kosztach przedsięwzięcia ? do 75% kosztów, z tym, że koszt gruntu nie może przekroczyć 20% kosztów.
Spośród innych nowości w programie warto wskazać na:
? pojawienie się formuły pomocy publicznej ? preferencyjne finansowanie jest dla inwestorów społecznego budownictwa czynszowego formą rekompensaty za świadczenie usług publicznych w ogólnym interesie gospodarczym; jest to rozwiązanie ? jak się wydaje ? dogodne dla TBS o tyle, że nie prognozuje się ryzyka przekroczenia dopuszczalnego poziomu pomocy, BGK będzie tę sprawę kontrolował, a inwestorzy będą zobowiązani do prowadzenia odrębnej sprawozdawczości dla przedsięwzięć objętych formułą rekompensaty
? wymóg zawarcia umowy z gminą w sprawie realizacji każdego przedsięwzięcia na jej terenie, który:
- nie przesądza po stronie gminy obowiązku partycypacji finansowej w kosztach przedsięwzięcia
- nie przesądza obowiązku kierowania do najmu mieszkań osób będących najemcami zasobów komunalnych, ani też trybu współpracy gminy i TBS w tym zakresie (choć zapewne w wielu przypadkach będziemy mieli do czynienia z takimi najemcami i będzie to określone w umowie)
- wskazuje, że gmina ? jeśli kieruje najemców oraz TBS ? jeśli kieruje najemców spoza listy gminnej muszą doprowadzić do sytuacji, że nie mniej niż 50% lokali zostanie wynajętych osobom z dziećmi
? wymóg kontroli struktury najemców pod kątem warunku wynajmu minimum 50% lokali osobom z dziećmi
? zmianę formuły wnioskowania o finansowanie ? w zasadzie mamy tu do czynienia z jednoetapową procedurą, przy czym w pierwszej kolejności konieczne jest złożenie dokumentacji wymaganej do oceny zdolności kredytowej i wszystkich formalnych warunków finansowania oraz prawomocnego pozwolenia na budowę (dalsze dokumenty będą dostarczane na wezwanie banku, w terminie poprzedzającym planowane rozpoczęcie budowy, nie później niż do 15 listopada roku następnego po złożeniu wniosku)
? zmianę warunków obowiązujących najemców, tj. ustalenie dla nowych przedsięwzięć maksymalnej stawki czynszu na poziomie 5% wartości odtworzeniowej, obniżenie progów dochodowych (z zastosowaniem współczynnika 1,2 przeciętnego wynagrodzenia w województwie i odpowiednio 80% w gospodarstwie jednoosobowym, 120% – dwuosobowym, 200% w czteroosobowym i powiększonego o dalsze 40% dla każdej kolejnej osoby) oraz obniżenie maksymalnej partycypacji osób fizycznych ? przyszłych najemców do 25% kosztów z podkreśleniem, że inne wskazania programu nie promują partycypacji przyszłych najemców.
W nowym programie rządowym założono przeprowadzenie 10 edycji naboru wniosków (2015 ? 2024), a średnie finansowanie w danej edycji będzie wynosiło 450 mln zł. Jeśli w jednym roku te środki nie zostaną wykorzystane, posłużą zwiększeniu puli kredytów w kolejnej edycji. Harmonogram poszczególnych edycji przewiduje składanie wniosków w terminie 1 ? 30 września, jedynie dla pierwszej, właśnie rozpoczętej edycji wnioski będą przyjmowane od 2 listopada 2015 r. do 29 lutego 2016 r. W sytuacjach, gdy do BGK wpłyną wnioski wskazujące na zapotrzebowanie na finansowanie większe niż wartość środków w dyspozycji dla danej edycji, przepisy przewidują uruchomienie oceny punktowej wniosków, w sposób podobny, jak to miało miejsce w poprzednich latach. Inne są jednak kryteria oceny i przypisane im punkty. Preferowane będą, na podstawie rozporządzenia, przedsięwzięcia zakładające wysoki udział mieszkań dla osób wychowujących dzieci i osób przeprowadzających się z zasobu gminnego, położone na obszarze programu rewitalizacji, służące realizacji programu rewitalizacji, zlokalizowane w gminach o wysokim deficycie mieszkań, polegające na remoncie lub adaptacji obiektów.
Obowiązujący wzór wniosku o finansowanie zwrotne znajduje się na stronie internetowej BGK:https:/usr/home/sofine/domains/nonstoptbs.sofine.pl/public_html/www.bgk.pl/fundusze-i-programy/programy/wsparcie-spolecznego-budownictwa-czynszowego/