Czwartek, 5 styczeń 2023

¨Kara dla sąsiada blokującego inwestycję¨
¨Ministerstwo chce wyruszyć na wojnę z patodeweloperką¨
¨Lepszy klimat dla energii odnawialnej¨
¨Frankowicze: od wyroku do wyroku¨
¨Wynajem bez podatku? Tak, jeśli odliczysz stratę¨
¨Raty kredytów nie będą się zmieniać przez kilka miesięcy¨
¨Walka ze smogiem po nowemu¨
¨Stopy procentowe zamrożone¨
¨100 mln euro na panele w blokach¨
¨Klauzule waloryzacyjne mogą być w umowie, ale?¨
¨Będzie nowy wzór wniosku o dodatek elektryczny¨

Więcej poniżej.

¨Prawo co dnia¨ w czwartkowej ¨Rzeczpospolitej¨ odnotowuje: ¨Kara dla sąsiada blokującego inwestycję¨. Uzyskiwanie decyzji o pozwoleniu na budowę często jest nadmiernie wydłużane z powodu protestów sąsiedzkich. Nie ma narzędzi prawnych do obrony przed nimi. Chodzi o działania obstrukcyjne właścicieli nieruchomości sąsiednich, posiadających status strony w postępowaniu administracyjno- budowlanym prowadzonym przez dewelopera, np. wielokrotne odwoływanie się od decyzji o pozwoleniu na budowę, pisanie skarg, wystąpień w toku postępowania w trybie administracyjnym. Może to trwać nawet kilka lat. Deweloperzy, którzy nie chcą opłacać ¨protestujących¨, zwykle szybko tego żałują. Łatwiej więc im wkalkulować swoisty haracz w koszt inwestycji. Niestety, systemowych środków prawnych tutaj nie ma. Sądom najłatwiej powiedzieć, że sąsiad, który korzysta z przysługujących mu narzędzi prawnych, nie może ponosić za swoje działanie żadnej odpowiedzialności. Proponowanym rozwiązaniem prawnym jest wprowadzenie do ustawy- Prawo budowlane, do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz do ustawy- Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi odpowiedzialności odszkodowawczej za wnoszenie w złej wierze odwołań oraz skarg od decyzji o ustaleniu warunków zabudowy oraz o udzieleniu pozwolenia na budowę. Więcej szczegółów- na 12 stronie głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Prawo co dnia¨ informuje też: ¨Ministerstwo chce wyruszyć na wojnę z patodeweloperką¨. Minimalna odległość budynków mieszkalnych wielorodzinnych od granicy działki ma wynieść 6 metrów- zakłada resort rozwoju. Według oceny resortu patodeweloperka staje się powszechna, należy temu przeciwdziałać, przygotowano więc przepisy, które mają jej zapobiegać. Zmienić ma się rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Między balkonami na odrębnej płycie balkonowej będzie musiało być minimum 4 m, a mniejsza odległość lub balkony na jednej płycie wymuszą stosowanie przegród o odpowiedniej grubości i wysokości. Ma się m.in. zwiększyć minimalna odległość budynków mieszkalnych wielorodzinnych od granicy działki o 6 m. Poza tym minimalna powierzchnia lokalu użytkowego w nowym budynku ma wynosić 25 mkw. Mniejsze lokale użytkowe będą mogły być lokalizowane tylko na parterze budynku, z bezpośrednim dostępem do ulicy. Na placach i skwerach publicznych trzeba będzie zapewnić co najmniej 20 proc. terenu biologicznie czynnego. Przewiduje się też racjonalne grodzenie osiedli i przerwy między terenami, które umożliwiają obejście osiedla w racjonalnym czasie. Przewidziano też m.in. wymóg przeprowadzenia badania poziomu hałasu przed oddaniem budynku do użytku- czytamy na 13 stronie głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Prawo co dnia¨ zamieszcza również rozmowę z ekspertem prawa energetycznego. W tekście ¨Lepszy klimat dla energii odnawialnej¨ odnotowano: Pojawiło się rozporządzenie Rady UE 2022/2577/UE, ustanawiające ramy szybszego wdrażania rozwiązań w zakresie energii odnawialnej. Jak wskazuje rozmówca ¨Rz¨, UE w związku z atakiem Rosji na Ukrainę przyjęła nowe przepisy, które będą obowiązywały tylko przez 18 miesięcy i mają przyspieszyć proces budowy OZE. Rozporządzenie będzie dotyczyło małych paneli fotowoltaicznych, instalacji pomp ciepła, ale co najważniejsze, ułatwi zakładanie przemysłowych dużych farm, których bardzo potrzebuje rynek energetyczny, jako źródła uniezależniającego nas od węgla. Na pytanie, jak nowe regulacje przyspieszą proces uzyskiwania pozwoleń budowlanych i środowiskowych, odpowiada: Dla farm fotowoltaicznych wprowadzona zostanie zasada nakazująca wydanie wszystkich zezwoleń w sześć miesięcy, a jeżeli jest to rozbudowa takiej farmy, to w trzy. I to będzie rewolucja. Jak z nowym rozporządzeniem poradzimy sobie w rodzimych warunkach? O tym więcej- także na 13 stronie głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Prawo co dnia¨ zauważa w innym miejscu: ¨Frankowicze: od wyroku do wyroku¨. Kolejne orzeczenia SN i TSUE usprawniają postępowania frankowe- ocenia prawnik w rozmowie z ¨Rz¨. W jego ocenie SN utrwalił i doprecyzował zapoczątkowaną w 2019 r. linię orzeczniczą. Postanowienia umowy o kredyt denominowany lub indeksowany, uprawniające banki do określania wysokości świadczeń stron z odwołaniem do tabel i kursów walut ustalanych przez bank, a więc bez wskazania obiektywnej metody ich ustalania, są nietransparentne i wprowadzają istotną dysproporcję praw i obowiązków kontraktowych na niekorzyść konsumenta. Utrwala się również stanowisko SN, że bezskuteczność zamieszczonych w umowie kredytu postanowień dotyczących przeliczeń walutowych prowadzi do nieważności tej umowy, zarówno o kredyt indeksowany, jak i denominowany. Jednak za szczególnie istotną należy uznać uchwałę SN z 28 kwietnia 2022 r., rozstrzygającą, że sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu. Uchwała ta umożliwia także przedsiębiorcom domaganie się stwierdzenia nieważności umowy kredytu, w której bank zapewnił sobie w sposób arbitralny decydowanie o wysokości rat kredytu i zadłużenia kredytobiorcy. Z kolei TSUE w wyroku z 8 września 2022 r. podtrzymał korzystne dla konsumentów stanowisko i orzekł, że roszczenia konsumenta o zwrot świadczeń spełnionych w wykonaniu nieważnej umowy kredytu nie mogą zacząć się przedawniać, zanim konsument dowiedział się lub miał możliwość samodzielnie ocenić, że w zawartej przez niego umowie zawarto abuzywne postanowienia. Więcej szczegółów- na 12 stronie głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Prawo co dnia¨ informuje też: ¨Wynajem bez podatku? Tak, jeśli odliczysz stratę¨. Zarabiający na prywatnym najmie muszą przejść na ryczałt. Mogą go nie płacić, jeśli mają stratę z poprzednich lat, gdy byli na skali. Rozliczą ją już w trakcie roku. Skarbówka korzystnie dla podatników interpretuje przepisy o ryczałcie. Potwierdza, że od przychodów z wynajmu prywatnego (który nie jest działalnością gospodarczą) mogą odliczyć stratę poniesioną w okresie, kiedy byli jeszcze na skali. Przyznaje, że wolno to zrobić już w styczniu, nie czekając do zeznania rocznego. Wynajmujący może więc przez jakiś czas w ogóle nie płacić podatku. Zgodnie z Polskim Ładem, od 1 stycznia 2023 r. jedyną formą opodatkowania najmu prywatnego jest ryczałt. To podatek liczony od przychodu. Bez możliwości odliczania kosztów. Na ryczałcie nie ma też kwoty wolnej, podatek płacimy od każdej zarobionej złotówki. Jest jednak szansa, że przynajmniej przez jakiś czas nie trzeba go będzie odprowadzać. Okazuje się bowiem, że ryczałtowcy mogą odliczyć stratę z poprzednich lat, kiedy byli na skali. Taka strata często wychodziła tym, którzy wynajmowali używaną nieruchomość i stosowali wysoką stawkę amortyzacji. A także osobom, które dużo zainwestowały w lokal, np. przeprowadziły kompleksowy remont czy kupiły wyposażenie. Na rozliczenie pozwala art. 11 ust. 1 ustawy o ryczałcie. Stanowi on, że podatnik uzyskujący przychody z najmu może od nich odliczyć stratę, o której mowa w art. 9 ust. 3- 3b ustawy o PIT. Potwierdza to Krajowa Informacja Skarbowa. Więcej szczegółów- na 14 stronie głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Rz¨ odnotowuje również: ¨Raty kredytów nie będą się zmieniać przez kilka miesięcy¨. WIBOR 3M nie obniży się już mocno- oceniają ekonomiści. To zła informacja dla Polaków posiadających kredyty na mieszkania o zmiennym oprocentowaniu. Główna stopa referencyjna NBP utrzymuje się na poziomie 6,75 proc. od września 2022 r. i nie zmieniła tego także środowa decyzja Rady Polityki Pieniężnej. Za to stawka WIBOR 3M, na której w Polsce oparta jest większość kredytów hipotecznych o zmiennym oprocentowaniu, w tym okresie mocno się wahała. Najpierw rosła, osiągając szczytowy poziom 7,61 proc. w listopadzie 2022 r., po czym zaczęła spadać do 7,01 proc. obecnie. Ruchy na wskaźniku referencyjnym WIBOR wpływają na wysokość obciążeń hipotek i kredytobiorcy mogą się cieszyć od listopada (a dokładniej od okresu, gdy zostanie zaktualizowane ich oprocentowanie) spadkiem raty o ok. 100- 130 zł. Z wyliczeń Expander Advisors dla przykładowego kredytu (udzielonego w sierpniu 2021 r. na 300 tys. zł na 25 lat, ze zmiennym oprocentowaniem) wynika, że obecnie miesięczna rata to 2538 zł. W grudni zaś było to 2586 zł (za to w sierpniu 2021 r.- 1334 zł). Pytanie, czy WIBOR dalej będzie spadał. Tu niestety eksperci nie maja dobrych wiadomości. W ich ocenie jeśli już, to można spodziewać się niewielkich ruchów. Jak wskazują, WIBOR pozostanie stabilny, na poziomie nieco powyżej stopy referencyjnej, dopóki nie pojawią się wyraźne oczekiwania co do obniżki stóp w horyzoncie trzech miesięcy. A mogą pojawić się one późnym latem lub jesienią 2023 r.  Trzeba też wspomnieć, że WIBOR ma zniknąć wraz z początkiem 2025 r. Do tego czasu ma zostać zastąpiony efektywnie wskaźnikiem WIRON (wyliczanym na podstawie depozytowych transakcji jednodniowych). Co ciekawe, WIRON jest obecnie niższy niż WIBOR i niższy od głównej stopy procentowej NBP. O ile jednak WIBOR jest indeksem wyprzedzającym, partycypującym oczekiwane koszty pożyczania na rynku międzybankowym, o tyle WIRON będzie uwzględniał zarówno podwyżki, jak i obniżki stóp z pewnym opóźnieniem. Więcej szczegółów- na 16 stronie części ekonomicznej głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Rz¨ informuje również: ¨Walka ze smogiem po nowemu¨. Wraz z rozpoczęciem roku zmieniły się zasady rządowego programu ¨Czyste powietrze¨. Zwiększono progi dochodowe i wysokość dotacji. Beneficjenci wcześniejszych edycji będą też mogli wystąpić o kolejne dofinansowanie. Jak podkreśla resort klimatu, wśród założeń nowej wersji programu znajduje się zarówno chęć dostosowania kwoty dofinansowania do zmian na rynku, jak i usprawnienie jego wypłat beneficjentom programu. W nowej edycji programu kwoty dotacji zostały ustalone z uwzględnieniem inflacji. Pierwsza edycja ¨Czystego powietrza¨ została uruchomiona we wrześniu 2018 r. Celem programu jest poprawa efektywności energetycznej ponad 3 mln budynków oraz wymiana 3 mln sztuk źródeł ciepła. Według planu ma się zakończyć w 2029 r., przy czym umowy będą podpisywane do końca 2027 r., a środki wypłacane do 30 września 2029 r. Zaplanowany budżet programu wynosi 103 mld zł. Od 3 stycznia 2023 r. z dofinansowania w ramach programu ¨Czyste powietrze¨ może skorzystać osoba fizyczna będąca właścicielem lub współwłaścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego lub wydzielonego w budynku jednorodzinnym lokalu mieszkalnego z wyodrębnioną księgą wieczystą, które roczny dochód nie przekracza kwoty 135 tys. zł. W nowej edycji przy podwyższonym dofinansowaniu próg dochodowy wzrósł do 1894 zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym oraz 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Znacznie podwyższono również kwoty dotacji- w przypadku dofinansowania podstawowego dotychczasowa maksymalna kwota wsparcia wynosiła 30 tys. zł, obecnie wynosi 66 tys. zł. Kwota dofinansowania podwyższonego wzrosła z 47 tys. zł do 99 tys. zł, a w przypadku dofinansowania najwyższego podwyższono kwotę dotacji z 79 tys. zł na 135 tys. zł. Beneficjenci podwyższonego oraz maksymalnego wsparcia mają możliwość ubiegania się o wypłatę połowy dotacji w ramach prefinansowania inwestycji, a więc przed rozpoczęciem prac remontowych. W tej sytuacji pierwsza transza dotacji zostanie wypłacona w ciągu 14 dni od zawarcia umowy, a reszta w ciągu 30 dni od zakończenia prac remontowych. Więcej szczegółów- na 19 stronie części ekonomicznej głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Rz¨ przypomina również: ¨Stopy procentowe zamrożone¨. Rada Polityki Pieniężnej czeka na nowe informacje dotyczące ścieżki inflacji oraz wzrostu gospodarczego. Pojawią się najwcześniej w marcu. To może być oficjalny koniec cyklu podwyżek stóp procentowych. Inne decyzji być nie mogło- tak ekonomiści banku Pekao skomentowali wyniki zakończonego w środę posiedzenia RPP. Gremium to pozostawiło stopy procentowe na niezmienionym poziomie. Stopa referencyjna NBP wynosi wciąż 6,75 proc. Tak jest od jej ostatniej podwyżki we wrześniu 2022 r. I tak najprawdopodobniej będzie do końca br., chociaż za kilka miesięcy oczekiwania na zmian procentowych- tym razem w dół- mogą się znów pojawić. Więcej szczegółów- na 20 stronie części ekonomicznej głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

W ¨Rz¨ niżej czytamy: ¨100 mln euro na panele w blokach¨. Do czerwca 2026 r. potrwa program dopłat do paneli fotowoltaicznych dla bloków wielorodzinnych. Nie ma powodu, by mieszkańcy bloków w miastach nie korzystali z przywilejów fotowoltaiki- podkreślił minister rozwoju i technologii. Zachęca do korzystania z nowego programu, który ministerstwo chce uruchomić od początku lutego 2023 r. Dzięki instytucji ¨prosument lokatorski dla spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych¨ te jednostki będą mogły odzyskać 100 proc. wartości energii przekazanej do systemu energetycznego i otrzymać 50 proc. dofinansowania na instalację. Jak dowiedziała się ¨Rz¨, jest to nowy program adresowany do właścicieli i zarządców budynków wielorodzinnych- w odróżnieniu od dotychczasowych programów wsparcia, np. ¨Mojego prądu¨, kierowanych do właścicieli domów jednorodzinnych. Grant na OZE pokryje 50 proc. wydatków na panele słoneczne, ale też zakup, montaż lub budowę nowej instalacji odnawialnego źródła energii, a także modernizację takiej instalacji, pod warunkiem, że w jej wyniku moc instalacji wzrośnie o co najmniej 25 proc. Grant dofinansuje też instalacje wspomagające- jak magazyny energii czy pompy ciepła. Dofinansowanie pochodzi ze środków przeznaczonych na prefinansowanie KPO w Polskim Funduszu Rozwoju, realizowane w ramach szerszego programu TERMO, który finansuje nie tylko panele fotowoltaiczne, ale również termomodernizację i remonty budynków. Program ruszy wkrótce, ale potrwa trzy lata- wnioski o dofinansowanie będzie można składać już od 1 lutego 2023 r. do BGK aż do 30 czerwca 2026 r. lub do wyczerpania puli środków przeznaczonych na program. A te są dość spore, aktualny budżet na dofinansowanie działań zwiększających efektywność energetyczną w budynkach wynosi ok. 100 mln euro. Więcej szczegółów- także na 20 stronie części ekonomicznej głównego wydania.

(Źródło: ¨Rzeczpospolita¨– 05.01.2023.).

¨Dziennik Gazeta Prawna¨ zamieszcza z kolei tekst pod hasłem: ¨Klauzule waloryzacyjne mogą być w umowie, ale…¨ Po telekomach przyszedł czas na deweloperów. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przygląda się klauzulom waloryzacyjnym w ich umowach z klientami. Klauzule waloryzacyjne w umowach deweloperskich nie są zabronione, choć stosunkowo rzadko spotykane. W czasach stabilnych cen nikt sobie nimi głowy nie zawracał. Jeśli już, to wpisywano do umowy możliwość waloryzacji spowodowaną zmianą powierzchni mieszkania czy stawki VAT. Sytuacja na rynku jednak się zmieniła. Prezes UOKiK obawia się, że obecne warunki ekonomiczne, a w szczególności wysoka inflacja mogą skłaniać przedsiębiorców do podejmowania działań mogących negatywnie oddziaływać finansowo na konsumentów. Dlatego też poinformował, że ramach postępowania wyjaśniającego sprawdzi 87 przedsiębiorców. Tyle firm otrzymało wezwania do przekazania informacji i dokumentów. W jednej sprawie UOKiK rozpoczął już postępowanie wyjaśniające. Jak dowiedział się ¨DGP¨ w Polskim Związku Firm Deweloperskich, po klauzulę waloryzacyjną, która pozwalałaby w trakcie umowy zmieniać koszt metra kwadratowego mieszkania, deweloperzy, nawet w ostatnich dwóch latach, sięgają bardzo rzadko. Mimo że ta branża doświadcza w ostatnim czasie wyjątkowo dużej zmienności. Ceny materiałów budowlanych rosły, zwłaszcza gdy przez COVID-19 zerwały się łańcuchy dostaw. Rosły koszty pracy, stopy procentowe i inflacja, a także spadła zdolność kredytowa klientów. Firmy nie chcą w tych warunkach dodatkowo zniechęcać klientów, wprowadzając niepewność klauzulą waloryzacyjną. Niechętne jej są też banki. Występowanie takiej klauzuli w umowie muszą uwzględnić w ocenie zdolności kredytowej potencjalnego klienta. Co nie jest łatwe, zwłaszcza gdy nie ma zapisu, o ile maksymalnie może wzrosnąć cena. Dlatego deweloperzy nawet teraz wolą wziąć na siebie ryzyko wzrostu kosztów i uwzględnić je w cenie, niż stosować klauzulę waloryzacyjną. Zdecydowana mniejszość przedsiębiorców decyduje się na taki krok ? podkreśla PZFD. Mimo tych deklaracji prezes Tomasz Chróstny radzi konsumentom dokładnie analizować podpisywane dokumenty. Więcej- na czwartej stronie głównej wkładki prawnej.

(Źródło: ¨Dziennik Gazeta Prawna¨– 05.01.2023.).

¨DGP¨ informuje również: ¨Będzie nowy wzór wniosku o dodatek elektryczny¨. Osoby ubiegające się o dodatek elektryczny w podwyższonej wysokości mogą już dołączać do wniosku zaświadczenie wydane przez przedsiębiorstwo energetyczne, które potwierdzi, że zużycie prądu w ich domach przekroczyło 5 MWh. W związku z tym zmiany wymaga wzór wniosku składanego o przyznanie tego świadczenia. Jego modyfikację przewiduje projekt nowelizacji rozporządzenia ministra klimatu i środowiska z 24 listopada 2022 r. w sprawie wzoru wniosku o wypłatę dodatku elektrycznego. Co do zasady jest tak, że dodatek przysługuje w wysokości 1 tys. zł lub 1,5 tys. zł dla rodzin, w których zużycie prądu w 2021 r. było wyższe niż 5 MWh. Ponieważ niektóre osoby miały problem z ustaleniem, czy mieściły się w limicie, czy go przekroczyły, w ustawie z 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej doprecyzowano, że mogą one przedstawić albo rozliczenie z przedsiębiorstwem energetycznym, albo wystawione przez tę firmę zaświadczenie, które wskaże, ile zużyły prądu. Informacja o takiej możliwości znalazła się w nowym wzorze formularza ? poza tym inne jego elementy pozostały takie same. Wspomniana zmiana ustawy z 7 października 2022 r. została przeprowadzona w ustawie z 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu.. W jej art. 80 zostały uwzględnione przepisy przejściowe. Zgodnie z nimi wnioski o wypłatę dodatku elektrycznego złożone przed wejściem w życie nowelizacji rozporządzenia (a zacznie ono obowiązywać następnego dnia po jego ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw) również podlegają rozpatrzeniu- czytamy na siódmej stronie głównej wkładki prawnej.

(Źródło: ¨Dziennik Gazeta Prawna¨– 05.01.2023.).